คำพิพากษาศาลฎีกาที่ 6/2557

คำพิพากษาย่อสั้น

คดีที่โจทก์เป็นเอกชนยื่นฟ้องจำเลยที่ ๑ ในฐานะเจ้าหน้าที่ของรัฐและจำเลยที่ ๒ ซึ่งเป็นหน่วยงานของรัฐ โดยอ้างว่า โจทก์เป็นผู้จัดการมรดกและเป็นทายาทของผู้มีสิทธิครอบครองที่ดิน ส.ค. ๑ ที่ครอบครองอยู่ก่อนประมวลกฎหมายที่ดินประกาศใช้บังคับ แต่ยังไม่มีการออกโฉนด และโจทก์ครอบครองทำประโยชน์ในที่ดินบางส่วนสืบต่อจากนายทิด ต่อมาทางราชการประกาศให้มีการออกโฉนดที่ดินทั่วประเทศ รวมถึงบริเวณที่โจทก์ครอบครองและทำประโยชน์อยู่ จึงไปยื่นเรื่องขอออกโฉนดที่ดินที่สำนักงานที่ดินจังหวัด ซึ่งได้รังวัดและออกโฉนดที่ดินให้โจทก์ แต่จำเลยที่ ๑ ไม่ยอมลงลายมือชื่อในแบบรับรองการรังวัด อ้างว่าเป็นที่สาธารณประโยชน์ จากนั้นโจทก์ยื่นเรื่องขอออกโฉนดที่ดินดังกล่าวอีกครั้ง แต่เจ้าหน้าที่ของจำเลยที่ ๒ ไม่ทำการรังวัดให้ อ้างว่าเป็นที่สาธารณประโยชน์ โจทก์เห็นว่าไม่ใช่ที่ดินสาธารณประโยชน์ แต่เป็นที่ดินของโจทก์ซึ่งโจทก์ไม่เคยสละสิทธิ์ โจทก์จึงยังคงเป็นผู้มีสิทธิครอบครองที่พิพาทตลอดมา ขอให้ศาลมีคำพิพากษาหรือมีคำสั่งให้ที่ดินตาม ส.ค. ๑ ในส่วนที่ขอออกโฉนดที่ดินเป็นของโจทก์ และมีคำสั่งให้เพิกถอนคำคัดค้านของจำเลยทั้งสอง จำเลยทั้งสองให้การว่า ที่ดินพิพาทเป็นที่ซึ่งประชาชนใช้ประโยชน์ร่วมกันมานานโดยไม่มีการคัดค้าน จึงเป็นการอุทิศให้เป็นที่สาธารณประโยชน์โดยปริยาย โจทก์ไม่มีอำนาจฟ้อง เห็นว่า แม้คดีมีประเด็นข้อพิพาทเกี่ยวข้องกับการที่หน่วยงานทางปกครองออกเอกสารสิทธิในที่ดินพิพาท แต่การที่ศาลจะมีคำพิพากษาหรือคำสั่งตามคำขอของโจทก์ได้นั้น จำต้องพิจารณาให้ได้ความเสียก่อนว่า ที่ดินพิพาทเป็นที่ดินที่โจทก์เป็นผู้มีสิทธิครอบครองตามที่กล่าวอ้าง หรือเป็นที่สาธารณสมบัติของแผ่นดินเป็นสำคัญ แล้วจึงจะพิจารณาประเด็นอื่นต่อไป จึงเป็นคดีเกี่ยวกับสิทธิในที่ดิน อยู่ในอำนาจพิจารณาพิพากษาของศาลยุติธรรม